Co nowego w VAT (część IV): transakcje krajowe objęte dotychczas odwrotnym obciążeniem – rozliczenie w okresie przejściowym – Aneta Szwęch

Odwrotne obciążenie w obrocie krajowym obowiązywało do 31 października 2019 r., natomiast obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności obowiązuje od 1 listopada 2019 r. A co w przypadku transakcji, które np. zostały dokonane przed 1 listopada 2019 r. a zafakturowane po tej dacie?

Kwestię tę reguluje art. 10 ustawy z 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1751; dalej: ustawa zmieniająca), z którego wynika, że w przypadku dostaw towarów lub świadczenia usług, wymienionych w załączniku nr 11 lub załączniku nr 14 do ustawy o VAT w brzmieniu dotychczasowym, dokonanych:

przed dniem 1 listopada 2019 r., dla których obowiązek podatkowy powstał lub faktura została wystawiona po dniu 31 października 2019 r.,
po dniu 31 października 2019 r., dla których faktura została wystawiona przed dniem 1 listopada 2019 r.

– stosuje się przepisy art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8, ust. 1c-1h i 2-2b, art. 18c ust. 1 pkt 1, art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a i b, art. 99 ust. 9, art. 101a, art. 102 ust. 3, art. 106e ust. 1 pkt 18 i ust. 4 pkt 1 oraz art. 108 ust. 4 ustawy o VAT w brzmieniu dotychczasowym.

Oznacza to, że dostawy towarów lub świadczenie usług wymienione odpowiednio w załączniku nr 11 lub załączniku nr 14 ustawy o VAT:

dokonane przed 1 listopada 2019 r., dla których obowiązek podatkowy powstał lub została wystawiona faktura po 31 października 2019 r.,

dokonane po 31 października 2019 r., dla których wystawiono fakturę przed 1 listopada 2019 r.

– będą rozliczane na dotychczasowych zasadach, czyli w ramach odwrotnego obciążenia.

PRZYKŁAD – dostawa towarów wymienionych w załączniku nr 11 (i odpowiednio załączniku nr 15) do ustawy o VAT

Założenia:

25 października 2019 r. spółka X dokonała na rzecz spółki Y dostawy drutów miedzianych sklasyfikowanych według PKWiU pod symbolem 24.44.23.0 (poz. 27 załącznika nr 11 i odpowiednio poz. 54 załącznika nr 15 ustawy o VAT), które podlegają opodatkowaniu stawką 23%. Spółka X i spółka Y są czynnymi podatnikami VAT. Sprzedawca wystawił fakturę potwierdzającą dostawę 4 listopada 2019 r. Zapłata nastąpiła w późniejszym terminie.

Ustalenia:

W transakcji tej obowiązek podatkowy powstał w dniu dokonania dostawy towarów (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT), tj. 25 października 2019 r.

Faktura została wystawiona terminowo, tj. nie wcześniej niż 30. dnia przed dokonaniem dostawy i nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy (art. 106i ust. 1 i ust. 7 pkt 1 ustawy o VAT).

Wnioski:

Skoro:

dostawa towarów i powstanie obowiązku podatkowego nastąpiły 25 października 2019 r.,
terminowe wystawienie faktury nastąpiło 4 listopada 2019 r.

to zgodnie z art. 10 pkt 1 ustawy zmieniającej transakcja, po stronie sprzedawcy i nabywcy, powinna zostać rozliczona na dotychczasowych zasadach, tj. według mechanizmu odwrotnego obciążenia. Spełniony jest bowiem warunek, że dokonanie dostawy nastąpiło przed 1 listopada 2019 r. a wystawienie faktury – po dniu 31 października 2019 r.

Obowiązki po stronie spółki X (sprzedawcy):

oznaczenie faktury wystawionej 4 listopada 2019 r. wyrazami “odwrotne obciążenie”, bez wykazywania w niej stawki VAT i kwoty podatku,
ujęcie sprzedaży w poz. 31 deklaracji VAT-7 (wersja 19) za październik 2019 r.
wykazanie sprzedaży w informacji podsumowującej VAT-27 za październik 2019 r.

Obowiązki i prawa po stronie spółki Y (nabywcy, który dla tej transakcji jest podatnikiem, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT):

zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia poprzez wykazanie podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego od dokonanej dostawy towarów w poz. 34 i 35 deklaracji VAT-7 (wersja 19) za październik 2019 r.,
prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu transakcji opodatkowanej w ramach odwrotnego obciążenia w terminach wynikających z art. 86 ust. 10, ust. 10b pkt 3 i 10i ustawy o VAT, jeśli zakup wykazuje związek z wykonywanymi przez spółkę Y czynnościami opodatkowanymi,
brak obowiązku dokonania zapłaty w mechanizmie podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, jeśli kwota należności przekracza 15 000 zł (z otrzymanej i prawidłowo wystawionej faktury nie wynika kwota VAT).

KONIEC PRZYKŁADU

Obowiązek zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia wystąpi także wtedy, gdy transakcja przebiegałaby w ten sposób, że dostawa towarów nastąpiłaby w listopadzie 2019 r. a wystawienie faktury – w październiku 2019 r. (przy dochowaniu warunku, że faktura została wystawiona nie wcześniej niż 30. dnia przed dokonaniem dostawy towarów). Taki skutek wynika z art. 10 pkt 2 ustawy zmieniającej.

PRZYKŁAD – świadczenie usługi budowlanej wymienionej w załączniku nr 14 (i odpowiednio załączniku nr 15) do ustawy o VAT

Założenia:

30 października 2019 r. spółka X, jako podwykonawca, wykonała na rzecz spółki Y usługę budowlaną wymienioną w załączniku nr 14 (i odpowiednio załączniku nr 15) do ustawy o VAT, która podlega opodatkowaniu według stawki 23%. Spółka X i spółka Y są czynnymi podatnikami VAT. Sprzedawca zafakturował usługę 5 listopada 2019 r. Zapłata nastąpiła w późniejszym terminie.

Ustalenia:

W transakcji tej obowiązek podatkowy powstał w dniu terminowego wystawienia faktury (art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a) i ust. 7 ustawy o VAT), tj. 5 listopada 2019 r.

Faktura została wystawiona z dochowaniem terminu, tj. nie wcześniej niż 30. dnia przed wykonaniem usługi i nie później niż 30. dnia po wykonaniu usługi (art. 106i ust. 3 pkt 1 i ust. 7 pkt 1 ustawy o VAT).

Wnioski:

Skoro:

wykonanie usługi nastąpiło 30 października 2019 r.,
terminowe wystawienie faktury – 5 listopada 2019 r.,
powstanie obowiązku podatkowego – 5 listopada 2019 r.

to zgodnie z art. 10 pkt 1 ustawy zmieniającej transakcja, po stronie sprzedawcy i nabywcy, powinna zostać rozliczona na dotychczasowych zasadach, czyli według mechanizmu odwrotnego obciążenia.

Obowiązki po stronie spółki X (sprzedawcy):

oznaczenie faktury wystawionej 5 listopada 2019 r. wyrazami “odwrotne obciążenie”, bez wykazywania w niej stawki VAT i kwoty podatku,
ujęcie sprzedaży w poz. 31 deklaracji VAT-7 (wersja 19) za listopad 2019 r.
wykazanie sprzedaży w informacji podsumowującej VAT-27 za listopad 2019 r.

Obowiązki i prawa po stronie spółki Y (nabywcy, który dla tej transakcji jest podatnikiem, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT):

zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia poprzez wykazanie podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego od świadczonej usługi budowlanej w poz. 34 i 35 deklaracji VAT-7 (wersja 19) za listopad 2019 r.,
prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu transakcji opodatkowanej w ramach odwrotnego obciążenia w terminach wynikających z art. 86 ust. 10, ust. 10b pkt 3 i 10i ustawy o VAT, jeżeli zakupiona usługa budowlana wykazuje związek z wykonywanymi przez spółkę Y czynnościami opodatkowanymi,
brak obowiązku dokonania zapłaty w mechanizmie podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, jeśli kwota należności przekracza 15 000 zł (z otrzymanej i prawidłowo wystawionej faktury nie wynika kwota VAT).

KONIEC PRZYKŁADU

Obowiązek zastosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia wystąpi także wtedy, gdy transakcja przebiegałaby w ten sposób, że usługa budowlana zostałaby wykonana np. w listopadzie 2019 r. a faktura zostałaby wystawiona jeszcze w październiku 2019 r. (przy dochowaniu warunku, że jej wystawienie nastąpiło nie wcześniej niż 30. dnia przed wykonaniem usługi). Tak wynika z art. 10 pkt 2 ustawy zmieniającej.